शाश्वत विकासामध्ये सामाजिक समावेश अत्यंत महत्वाचा आहे कारण तो समाजातील सर्व घटकांना विकासाच्या प्रक्रियेत समाविष्ट करतो, विशेषतः दुर्बल आणि वंचित घटकांना. सामाजिक समावेशाचे तत्त्वज्ञान समानता, न्याय, मानवाधिकार, समता आणि विविधता यांवर आधारित आहे. शाश्वत विकासासाठी आवश्यक असलेल्या ध्येयांना साध्य करण्यासाठी सामाजिक समावेश महत्वाची भूमिका बजावतो, ज्यामध्ये दारेद्र्य निर्मूलन, समान शिक्षणाची संधी, आणि असमानतेचा सामना यांचा समावेश आहे.सामाजिक समावेशाच्या धोरणांत विशेष शिक्षण, कौशल्यवर्धन, आरोग्य सेवा, रोजगार संधी, आणि सामाजिक सुरक्षा योजनांचा समावेश आहे. या धोरणांच्या अंमलबजावणीसाठी आर्थिक, सांस्कृतिक, आणि राजकीय अडचणींचा सामना करावा लागतो. तरीही, विविध देशांमधील आणि संस्थांमधील यशस्वी उदाहरणे दर्शवितात की सामाजिक समावेश साध्य करणे शक्य आहे.शाश्वत विकास आणि सामाजिक समावेश परस्परावलंबी आहेत. सामाजिक समावेशामुळे समाजात एकात्मता वाढते, आर्थिक संधी वाढतात, आणि लोकशाही सशक्त होते. यासाठी भविष्यातील धोरण आणि उपाय आवश्यक आहेत जे सर्वांना विकासाच्या प्रवाहात सामावून घेतात.सारांशात, शाश्वत विकासाच्या उद्दिष्टांना साध्य करण्यासाठी सामाजिक समावेश अपरिहार्य आहे, आणि त्याच्या अंमलबजावणीसाठी एकात्मिक आणि समावेशक धोरणे आवश्यक आहेत.